Sullivimmi avatangiisit pillugit aaqqissuussaanerup ilusilersorneqarsimanera pillugu Isumaqatigiissuteqarnermik iluseq

At-ilitsersuutip suliffeqarfiit sullivinni avatangiisinut aaqqissuussaanermik ilusiliinerat pillugit malittarisassanik saneqqutsinissaq pillugu isumaqatigiissuteqarsinnaanermik periarfissat pillugit paasissutissiivoq.

1. Isumaqatigiissuteqarnermik iluseq

Kalaallit Nunaanni suliffeqarfinni isumannaallisaanermi peqqinnissallu tungaatigut suleqatigiinneq pillugu nalunaarutikkut periarfissinneqarpoq sullivimmi avatangiisit pillugit aaqqissuussaanissamut malittarisassat suliffeqarfinnit sanioqqunneqarsinnaasut. Isumaqatigiissusiornikkut saneqqunneqarsinnaasut tassatuaapput Malittarisassat AMO-mut (sullivimmi avatangiisit pillugit ilusilersugaanetat) tunngasut aamma illuliortiternermi sanaartornermilu sillimaniarnermut sulinerup ilusilersugaanera pillugit malittarisassat. Allaanerusumik ilusiiinissaq pillugu isumaqatigiissuteqarnermi, suliffeqarfimmi suliffimmi avatangiisit pillugit suleqatigiinnerup nukittorsarneqarlunilu sunniuteqarluarnerulernissaa, siunertarineqartussaavoq.

Malittarisassat saneqqunneqassappata inissisimaffinni marlunni isumaqatigiissuteqartoqassaaq:

• Sulisut kattuffiannik kattuffiinilluunniit isumaqatigiissut aamma suliffeqarfiup imaluunniit sulisitsisup kattuffiani (sinaakkutitut isumaqatigiissut).
• Sulisitsisut suliffeqarfimmilu sulisut akornanni isumaqatigiissut (sumiiffimmi isumaqatigiissut/suliffeqarfimmi isumaqatigiissut).

Atuuttunngortussatut isumaqatigiissutit qanoq isumaqatigiissutiginissaat illuatungeriit namminneq aalajangissavaat.  Najugaqarfinni isumaqatigiissuteqarnermik malittarisassat pioreersut suliffeqarfinni isumannaallisaanermik peqqinnissamillu suliaqarnera pillugit najugarisani isumaqatigiissutinut aallaaviusinnaapput.

Sulisut kattuffiisa aammalu suliffeqarfiup isumaqatigiissutigisaannik nassuiaanerit aammalu unioqqutitsinerit pillugit apeqqutit immikkoortumut sammisamut inatsisiliani malittarisassat nalinginnaasut najoqqutaralugit aalajangiiffigineqassapput.

2. Sulisut kattuffiisigut isumaqatigiissutit

Sulisut kattuffiisigut inissisimatitanik isumaqatigiissutit akissarsiallit kattuffiisa aamma sulisitsisut kattuffiisa akornanni isumaqatigiissutigineqartarput.  Sulisut kattuffiisigut isumaqatigiissutit suliffigisap inissisimaffiani suut isumaqatigiissutigineqarsinnaanerinut killissarititanik aalajangersaasuupput.  Taamaattumik isumaqatigiittoqarunnaarnerani aamma sulisut kattuffiisa suliumajunnaartoqarsimanerit aaqqiiviginiartussaavaat.

Sulisut kattuffiisigut isumaqatigiissutit aamma sulisitsisunit kattuffimmi ilaasortaanngitsunit isumaqatigiissutaasinnaapput.   Paarlattuanik akissarsiallit tungaannit akissarsiallit kattuffigisaata isumaqatigiissusiortuunissaa tunngavigisaavoq. Taamaalillutik suliffeqarfimmi sulisuusut kisimik imaluunniit kattullutik taamatut ittunik isumaqatigiissusiorsinnaanngillat.

3. Suliffeqarfinni isumaqatigiissutit

Suliffeqarfinni sulisut kattuffiinit isumaqatigiissuteqarfiusuni suliffeqarfimmit isumaqatigiissutit sulisitsisup sulisullu – taakkununnga ilanngullugit sulinermik siulersuisuusinnaasut – akornanni isumaqatigiissutigineqartarput. Suliffeqarfimmit isumaqatigiissut sulisut kattuffiinit isumaqatigiissutaasup killissarisaata iluani inissisimassaaq.

Suliffeqarfiit suliffeqarfimmit isumaqatigiissuteqarnissamik kissaatigisaqartut sullivimmi isumannaallisaaniaqatigiit pioreersut ilisimaligaat iluaqutiginiarlugit tusarniaaviginissaat pissusissamisoorlunilu naleqquttuuvoq.

Suliffeqarfiup isumannaallisaanermik peqqinnissamillu suliai pillugit isumaqatigiissutit suliffeqarfiup iluserisaanut naapertuutissapput, taassumalu isumannaallisaanermik peqqinnissamillu suliarisaanik nukittorsaallunilu sunniuteqarluartitsinerulernermut peqataaqataassalluni.

Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit isumannaallisaanermik peqqinnissamillu suliaat pillugit nalunaarut najoqqutaralugu sullivimmi avatangiisit pillugit aaqqissuussaanermit suliassatut isumagisassaasut aaqqissuussinermi nutaami aamma isumagineqassapput.

Suliffeqarfimmit isumaqatigiissutip suliffeqarfik tamaat ilaannaaluunniit attuumassuteqarfigisinnaavaa – sulisut kattuffiisigut isumaqatigiissummi pineqartumi qanoq isumaqatigiittoqarsimanersoq apeqqutaalluni.  Assersuutigalugu suliffeqarfiup ilaa tassaasinnaavoq tunisassiorfik imaluunniit suliaqarfiusut ilaat.  Suliffeqarfik tamarmi pineqanngikkaangat isumaqatigiissut sulisitsisup sulisullu akornanni isumaqatigiissutaasumut attuumassuteqartuusunut tunngatinneqaannartussaavoq.  Suliffeqarfiup sinneranut isumannaallisaanikkut peqqinnissakkullu suliaqarfiusoq nalunaarusiami malittarisassanut naapertuuttumik aaqqissuunneqassaaq.

Isumaqatigiissutaasumi allanngortinneqarsinnaasoq tassaavoq suliffeqarfinni ataasiakkaani isumannaallisaanikkut peqqinnissakkullu suliaqarnerup aaqqissuussaasimanerata ilusilersugaanera.  Taamaalillutik illuatungeriit  sullivimmi avatangiisinik sulinerup ilusilerneqarsimanera nalinginnaasoq allanngortissinnaavaat, isumannaallisaanikkulli peqqinnissakkullu suliaqarnerup imarisaanik imaluunniit assersuutigalugu taasinnittarnermik malittarisassanik allanngortitsisoqarsinnaanngilaq.  Assersuutigalugu sullivimmi avatangiisit aammalu sulisut sinniisaattut suliaqarnerit inummit ataasiinnaasumik isumagineqarnissaat isumaqatigiissutigineqarsinnaapput.  Taamaattorli marlunnik immikkoortinneqartunik taasisitsisoqarnissaq, sulisullu tamarmik sulisitsisuunngitsut/suliffimmi pisortaanngitsut imaluunniit sulinermik siulersuisuunngitsut tamarmik taasisinnaatitaanermik isumannaarsivigineqarnissaat qinigaasinnaassuseqarnissaallu piumasaqaataapput.

Suliffeqarfimmi isumaqatigiissummi nalunaarummi aalajangersaavigineqartunik suliassanik, atuuffinnik, pisussaatitaaffinnik pisinnaatitaaffinnillu sanioqqutsisoqarsinnaanngilaq.

Suliffeqarfimmi isumaqatigiissut allaganngorsimatitaassaaq. Suliffeqarfimmiissaaq aamma sulisunit tamanit pissarsiarineqarsinnaassaaq.

Suliffeqarfimmit isumaqatigiissut minnerpaamik makkuninnga imaqassaaq:

• Siunissami suliffeqarfimmi isumannaallisaanermik peqqinnissamillu tigussaasumik suliaqarnerup nukittorsarlugulu pitsanngorsaaviginissaanut iliuusissanik sammisaqartitsissutillu atorneqartussat nassuiarneri.
• Suliffeqarfimmi suliffeqarfimmit isumaqatigiissutaasup piviusunngortinneqarnissaanut malittaritinnissaanullu ingerlatseriaasissap nalunaarnera.
• Suliassat atuuffiusullu qanoq isumagineqarnissaasa nalunaarneri, tassunga ilanngullugit sulinermik siulersuisut sulisuusullu sinnerisa suliassarisaat. Aaqqissuussinermut isumaqatigiissutaasumut takussutissiiffimmik imalimmik Suliffeqarfiup aaqqissuussaaneranut pilersaarut.
• Suliffeqarfimmit isumaqatigiissup qanoq allanngortillugulu atorunnaarsinneqarsinnaanerata nalunaarnera.

Suliffeqarfimmit isumaqatigiissut atorunnaarsinneqarpat suliffeqarfiup isumannaallisaanermut peqqinnissamullu suliap aaqqissuunneqarnera pillugu suliffeqarfimmi avatangiisinut inatsisit malittarisassaanik malinnileqqinnissaanik isumaqarpoq.

Sullivinnik Nakkutilliisoqarfik isumaqatigiissut pillugu nalunaaruteqarfigineqassanngilaq.

4. Suleqatigiinnermik ingerlatsivik

Suleqatigiinnermik ataatsimiititat, sulisitsisut, sulisuusut aamma sullivimmi avatangiisit pillugit aaqqissuussaanerup akornanni suleqatigiinneq nukittorsarniarlugu isumannaallisaanermik peqqinnissamillu sulineq suleqatigiinnermik ingerlatsinermit isumagineqarsinnaavoq.  Tamanna pillugu isumaqatigiissuteqartoqassaaq, isumaqatigiissutillu qulaani pineqartutut piumasaqaatit piviusunngortissavai.

Suliffeqarfimmi isumannaallisaanermik peqqinnissamillu suliaqarnerup nukittorsarneqarlunilu sunniuteqarluarnerulernissaa piumasaqaataavoq. Aammattaaq suliffeqarfimmi isumannaallisaanermik peqqinnissamillu suliaqarnermik inuit isumaginnittussatut toqqarneqartut suleqatigiinnermik ingerlatsivimmi sinniiseqarnissaat piumasaqaataavoq.

Suliffeqarfimmit isumaqatigiissummut suliffiup ilaannaa ilaasuuppat immikkoortortat assigiinngitsut akornanni isumannaallisaanermik peqqinnissamillu suliap qanoq ataqatigiissinneqarnissaanik isumaqatigiissummi isummertoqarnissaa isumassarsiatsialaavoq. Maani avatangiisit pillugit aaqqissuussaanerup ilaani nalunaarusiap piumasaqaataanik malinnittumi, immikkoortullu isumaqatigiissutaasup inerneqarfigisaata akornanni suleqatigiinnissaq tassani eqqarsaatigineqarpoq.

5. Ataatsimoorussamik isumannaallisaanermut sulisunullu sinniisoq

Sullivimmi avatangiisit pillugit aaqqissuussaanermut sinniisutut sulisunullu sinniisutut suliat inummit ataatsimit isumagineqarsinnaapput.  Tamanna aamma atuuppoq tamanna pillugu isumaqatigiissuteqartoqarsimanngikkaluarpat, qinersinerilli taakku marluk immikkoortinneqartussaapput. Taamaalilluni ataasiinnarmik qinersinerinnakkut atuuffiit tamaasa inuttalerneqarsinnaanngillat. Qanorluunniit kattuffimmut attaveqartuugaluarunik sulisut tamarmik, taamaallaat sulisitsisoq, suliffimmi pisortat sulisunullu siulersuisut pinnagit, sullivimmi avatangiisinut sinniisumut qinersisinnaatitaallutillu qineqqusaarsinnaapput. Aamma sulisut kattuffimmut ilaasortaanngitsut qinersinermi peqataassapput qinerneqarsinnaallutillu.  Sulisut sinniisaannut qinersinissamut malittarisassat aamma sullivinni avatangiisit pillugit sinniisumut qinersinermi nalinginnaasumik atuukkajuttuupput.

Sine Frederiksen

Aammattaaq Sullivinnik Nakkutilliisoqarfiup makkununnga ilitsersuutai atuakkit:

(1) Suliffiit isumannaallisaanermik peqqinnissamillu suliarisaat
(2) Isumannaallisaanermik suleqatigiissitat aamma isumannaallisaanermik sinniisut
(3) Isumannaallisaanermut ataatsimiititat
(4) Suliffiugallartuni aamma paarlakaattuni suliffinni, taakkununnga ilanngullugit illuliornermik sanaartornermillu suliffinni isumannaallisaanermik peqqinnissamillu suliaqarneq

Pdf-inngorlugu aajuk

Allassimasut pdf-inngorlugit